Giai đoạn 2015-2021 đã có 1.392 doanh nghiệp trích lập Quỹ phát triển KHCN với tổng số tiền là 24.000 tỉ đồng, trong đó mới chỉ sử dụng được 11.000 tỉ và còn tồn đọng hơn 12.000 tỉ đồng, gây lãng phí nguồn lực.
Nói về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 trong khuôn khổ kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh – Bình Phước chỉ ra ví dụ cụ thể mà cử tri phản ánh là có dấu hiệu thất thoát, lãng phí trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh chỉ ra hiệu quả sử dụng Quỹ phát triển khoa học công nghệ tại doanh nghiệp. Theo Luật khoa học công nghệ, hằng năm doanh nghiệp nhà nước bắt buộc trích lập 3 – 10% và doanh nghiệp ngoài nhà nước được trích lập không quá 10% thu nhập trước thuế để hình thành Quỹ phát triển khoa học công nghệ doanh nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, trong giai đoạn 2015-2021 đã có 1.392 doanh nghiệp thực hiện trích lập quỹ với tổng số tiền là 24.000 tỉ đồng, trong đó mới chỉ sử dụng được 11.000 tỉ và còn tồn đọng 12.000 tỉ đồng chưa được sử dụng trong thời gian dài, gây lãng phí nguồn lực. Theo phản ánh, mặc dù có quy định nêu như trên nhưng việc triển khai hoạt động của quỹ còn nhiều vướng mắc, cụ thể là quy định về nội dung chi hoạt động khoa học công nghệ, cơ chế giám sát chi tiêu, quyết toán và chế tài phạt sử dụng nếu không hết 70% số trích lập, quy định Quỹ khoa học công nghệ tối thiểu và nộp về Quỹ khoa học công nghệ quốc gia, nghĩa vụ thuế và sử dụng quỹ, v.v..
Nhấn mạnh hơn 12.000 tỉ đồng còn nghẽn trong Quỹ phát triển khoa học công nghệ của doanh nghiệp là một sự lãng phí rất lớn về nguồn lực của Nhà nước và xã hội, đại diện cử tri và nhân dân Bình Phước cho rằng nguồn lực này sẽ còn tiếp tục lãng phí nếu không có những chính sách phù hợp, kịp thời.
“Cử tri đặt câu hỏi tại sao những vướng mắc như vậy tồn tại suốt trong 5 đến 6 năm qua vẫn không thể giải quyết triệt để được và sẽ còn kéo dài đến khi nào” – đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đặt câu hỏi.
Làm rõ trách nhiệm để thất thoát, lãng phí đối với các nhiệm vụ KHCN bị dừng thực hiện
Cùng với đó, đại biểu đặt vấn đề về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho khoa học công nghệ. Mặc dù, trong điều kiện ngân sách còn khó khăn, song nhà nước vẫn luôn quan tâm đầu tư cho khoa học công nghệ. Cụ thể là giai đoạn 2016-2021 ngân sách dành khoảng từ 25.000 đến 35.000 tỉ đồng cho khoa học công nghệ. Tuy nhiên, cử tri còn băn khoăn về chất lượng nghiên cứu khoa học, hiệu quả đầu tư ngân sách nhà nước cho khoa học công nghệ.
Dẫn báo cáo của Đoàn giám sát tại Bộ Khoa học Công nghệ, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh chỉ ra, trong giai đoạn 2016-2021 riêng Bộ Khoa học Công nghệ có 86 nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia đã được xử lý dừng thực hiện. Trong khi đó, tổng kinh phí giao triển khai nhiệm vụ khoa học công nghệ quốc gia giai đoạn này khoảng gần 19.000 tỉ đồng.
“Cử tri kiến nghị cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phê duyệt, cấp kinh phí và triển khai thực hiện tất cả các nhiệm vụ khoa học công nghệ bị dừng thực hiện và thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước nếu có” – đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nói.
Ông Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị rà soát tổng thể chính sách quản lý, sử dụng Quỹ khoa học công nghệ của doanh nghiệp, để đề xuất bổ sung, sửa đổi các quy định về quản lý, sử dụng quỹ. Theo ông Tuấn Anh, trước mắt, đề nghị Bộ Tài chính cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn về nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp khi trích lập và sử dụng quỹ để sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 12 năm 2016.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, đo lường hiệu quả đầu tư cho khoa học công nghệ, từ đó đánh giá đúng mức đóng góp của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế – xã hội. Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia về khoa học công nghệ, trước mắt cần bổ sung phụ lục và chỉ tiêu khoa học công nghệ trong báo cáo kinh tế – xã hội hàng năm, sau đó sớm xây dựng chỉ tiêu pháp lệnh để góp phần ngăn chặn thất thoát, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
Anh Lê
