“Nếu biết rằng tình là dây oan
Nếu biết rằng hợp rồi sẽ tan”…
Đây là lời của bài nhạc, bài thơ tình khá nổi tiếng thời xưa, thể hiện một tâm trạng đau khổ, buồn bã, được bắt đầu bằng ba chữ “nếu biết rằng”. Hôm nay, chúng ta cũng sẽ nói với nhau “nếu biết rằng”, nhưng không mang hàm ý như vậy mà nói về một khía cạnh khác. “Nếu biết rằng” của ta có chuyển tải một thông điệp đạo lý nên hy vọng sự đau khổ, buồn bã sẽ không còn.
Nếu biết rằng chê bai làm cho kiêu mạn và ganh ghét phát triển, tâm hồn sẽ đổ vỡ sau lời chê đó, thì ta sẽ rất sợ và không dám chê nữa.
Mỗi khi chê ai một câu, tâm hồn ta vỡ ra một mảng. Nếu cả đời chúng ta chỉ biết chê thì tâm hồn mình sẽ tan nát và con người đạo đức trong ta sẽ không còn. Còn nếu chúng ta cẩn thận trong từng ý nghĩ, từng lời nói và biết khen ngợi người thì tâm hồn ta sẽ được củng cố vững chắc lại.
Nếu biết rằng những lời chúc tụng chân thành sẽ hình thành một nhân lành mai sau cho chính người chúc, thì chúng ta sẽ rất thích chúc tụng người.
Những lời chúc thường là một sự khởi đầu. Đôi khi lời chúc là những câu nói hay những lời xã giao lịch sự, nhưng bản chất thật sự của lời chúc lại là một ước mong chân thành giữa người với người gửi đến cho nhau. Vào ngày đầu năm, ta thường gửi đến nhau lời chúc sức khỏe, an khang, thịnh vượng. Mặc dù chỉ là một lời nói gió bay nhưng nếu thật tâm ta ước nguyện điều tốt đẹp đến cho người thì chính ta cũng sẽ thành tựu được điều đó.
Cũng như việc ta thấy một người rất tốt mà lại nghèo, ta khởi lòng thương nên thầm mong cho họ được giàu sang no đủ. Niềm ước mong của ta được nói thành lời qua câu chúc: tôi chúc anh được giàu sang, và ta gửi đến người bằng sự thương yêu, thông cảm và bằng cả tấm lòng chân thành của mình. Chính điều này đã khiến chư Thiên cảm động, và người thọ nhận lời chúc cũng hiểu tấm lòng của ta mà được an ủi phần nào. Dù không biết người thọ nhận những lời chúc tốt đẹp ấy có thật sự được giàu sang như điều ta ước hay không, nhưng chính ta rồi sẽ được giàu sang.
Nên ta nói, nhân quả công bằng và vi diệu là vậy. Ta muốn cho người thế nào thì điều ước muốn ấy sẽ trở lại với chính mình. Ta chúc người đẹp thì ta sẽ đẹp; ta chúc người khỏe mạnh thì ta được khỏe mạnh; và khi ta gửi lời chúc đến một giảng sư với mong muốn vị ấy sẽ giảng hay, thì ta đã gieo nhân không biết đến đời nào ta cũng sẽ làm giảng sư với những lời giảng tuyệt vời. Vì tất cả những lời chúc tụng chân thành sẽ hình thành một nhân lành cho chính ta sau này. Tuy nhiên, đó phải là lời chúc chân thành mới tạo thành nhân lành, còn lời chúc đầu môi chót lưỡi, nói như cái máy thì sẽ không bao giờ tạo thành chánh nhân tốt được.
Nếu biết rằng ưu điểm của người là tấm gương để ta học cả đời thì ta sẽ biết ơn nhiều lắm.
Trên đời này có bao nhiêu người tốt và có ưu điểm? Nếu chúng ta biết nhìn bằng con mắt của yêu thương thì sẽ thấy có vô số ưu điểm của người khiến ta phải học. Chính vì vậy, khi càng mở mắt, càng nhìn thấy ưu điểm của người thì ta càng yêu quý, càng biết ơn người nhiều hơn. Do đó, lòng ta càng thêm khiêm hạ, chỉ thấy mình như đất, như bụi, vì trên đời này có quá nhiều người hay, có quá nhiều người giỏi, có quá nhiều ưu điểm để ta kính trọng, học hỏi và biết ơn.
Người nào tu đến mức độ nhìn thấy ưu điểm tràn ngập của mọi người thì đó là một người cực kỳ tốt trong đạo, và có thể sắp chứng Thánh quả. Khi thấy người tốt thì chính mình lại là người đang tốt lên từ từ, còn khi chỉ thấy toàn người xấu thì không ngờ chính mình lại đang xấu đi từ tư, Nên ngày qua ngày, ta hãy để ý lại tâm mình, để xem ta nhìn thấy ưu điểm của người nhiều, hay chỉ nhìn thấy nhiều nhược điểm. Nếu ta nhìn thấy ưu điểm của người nhiều thì biết chắc rằng tâm mình cũng đang tốt lên từ từ, còn nếu cứ nhìn thấy nhược điểm của người nhiều, thì cũng biết rằng tâm mình đang ngày một xấu đi. Đây là điểm để đo tâm, vì tâm ta không một thước nào đo được, chỉ có thước đo bằng ý niệm khen, chê, bằng chuẩn mực của đạo đức mà thôi.
Trích “Nếu Biết Rằng…”
- – PQ –
