Hưng dừng xe bất ngờ vì gặp ông Bình đang loay hoay xúc đá trộn vữa để lấp vào chỗ đường hư lở, làm một mình. Hưng kêu lên:
– Cháu chào bác Bình, sao bác lại lao động vất vả thế này, cháu nghe nói bác nghỉ hưu từ tháng trước rồi mà? Ai lại thuê bác vá sửa đường thế này?
Ông Bình dừng tay nói:
– Tại bác thích làm ấy mà, mấy ổ gà này có thể gây tai nạn cho người qua lại, nhất là ban đêm. Thay vì chờ đợi cơ quan nhà nước thì ta tranh thủ sửa lấp cho bằng lại, xem như thực thi bổn phận công dân ấy mà. Thế cháu đi đâu đấy?
Hưng đáp:
– Thưa bác Bình, cháu đi nộp đơn xin việc ạ, thất nghiệp mấy tháng nay vất vã quá. Cháu nhớ lúc trước bác làm ở sở Lao động phụ trách khâu tìm việc làm cho thanh niên, nếu bác còn làm thì cháu đã nhờ vả được. Bác có kinh nghiệm gì hay quen biết ai giúp cháu với.
Ông Bình hỏi:
– Bạn bè bác vẫn còn làm ở khâu phụ trách tìm việc làm cho thanh niên nên bác sẽ nhờ họ giúp cháu, nhưng bác muốn chia sẻ với cháu về kinh nghiệm tìm việc làm sau hơn hai mươi năm quan sát công ăn việc làm của rất nhiều người. Hãy ngồi xuống gốc cây này bác nói cho nghe.
Hai người ngồi xuống gốc cây. Ông Bình hỏi:
– Theo cháu thì tại sao ta được tuyển dụng, tại sao ta bị sa thải?
Hưng đáp:
– Thưa bác Bình, cái này thì cháu đã học quá nhiều sách vở rồi, quy luật thị trường, quy luật kinh tế, quy luật cung cầu, năng lực cá nhân, khả năng của nhà tuyển dụng, và có cả yếu tố cảm tình riêng nào đó nữa. Chuyện này thì dài lắm. Bác đã từng phụ trách khâu việc làm thì bác cũng hiểu hết rồi mà.
Ông Bình nói:
– Bác không nói mấy cái mà sách vở đã nói, mấy cái mà cháu đã biết, bác muốn nói về cái mà bác phát hiện rất lạ, như là một quy luật bí mật khác bên cạnh những quy luật mà sách vở đã nói.
Hưng nhìn ông Bình dò xét và chờ đợi. Ông Bình nói tiếp:
– Bác phát hiện ra rằng việc làm của con người, hay nói đúng hơn là của mỗi người, như một hệ thống từ thấp lên cao, từ dưới đất lên trên lầu, từ chân tay đến trí óc. Ai mà có đầy đủ hệ thống đó nơi chính mình thì công ăn việc làm sẽ ổn định, ai mà thiếu cái nền căn bản thì sẽ gãy đổ, nói thẳng là thất nghiệp.
– Ý bác nói là cháu thiếu căn bản nên thất nghiệp, nhưng căn bản gì ạ? Cháu không hiểu…
– Bác tâm sự tìm hiểu rất nhiều người về công ăn việc làm của họ và nhận thấy rằng ai có nền tảng lao động căn bản của chân tay giản đơn thì khi làm việc bằng trí óc sẽ bền vững. Còn ai chỉ có làm việc trí óc văn phòng mà không có công việc lao động tay chân giản đơn lại rất dễ mất việc. Thực tình bác cũng không hiểu tại sao, chỉ thống kê âm thầm và tìm thấy quy luật vô hình là thế.
Nhiều người đến văn phòng của bác đăng ký tìm việc làm, bác đều nói chuyện tìm hiểu cặn kẽ. Khi thấy người đó chưa từng kinh qua lao động giản đơn thì bác đều khuyên đi tìm việc lao động giản đơn trước đã dù họ có bằng cấp đại học chỉ thích hợp ngồi văn phòng. Nhiều người nghe lời bác rồi sau này đều tìm được việc làm ở văn phòng bền vững.
Một số người trách bác cho lời khuyên vô lý, tự họ xách đơn đi các nơi đăng ký, thường thì thất bại, hoặc xin được rồi cũng bị sa thải nhanh chóng.
Hưng trầm ngâm giây lâu rồi nói:
– Hình như cháu cũng rơi vào trường hợp chưa có kinh qua lao động giản đơn nhiều. Từ nhỏ bố mẹ nuôi ăn học, học xong ra trường xin việc làm văn phòng phù hợp với bằng cấp của mình, rồi mất việc không bao lâu.
Nhưng cháu thấy một số người ra trường rồi làm việc cũng ổn định mà, đâu có phải trải qua lao động giản đơn gì đâu bác?
Ông Bình nói:
– Ban đầu bác cũng nghĩ như vậy, nhưng tìm hiểu tiếp thì coi vậy chứ, những người đó đều có lao động ở gia đình hết cả. Hoặc có những người tuy làm việc văn phòng mà cũng có một việc khác bên cạnh là lao động giản đơn tay chân. Họ đều có đủ hệ thống việc làm từ thấp đến cao nên ổn định.
Hiểu thế nên bác không bao giờ dám coi thường lao động chân tay, đi làm ở sở về rồi kiếm chuyện lao động tay chân làm thêm chút cho đầy đủ. Nghỉ hưu rồi mà bác vẫn đắp sửa đường là thế.
Hưng trầm ngâm một lát rồi nói:
– Thôi, cháu tạm thời khoan nộp đơn xin việc, cháu theo bác đắp sửa đường sá một thời gian xem sao.
Nhiều người bị quan điểm coi thường lao động chân tay giản đơn, cho là thấp kém. Đâu ngờ rằng lao động tay chân đó là nền tảng của lao động trí óc, giúp cho lao động trí óc bền vững. Chẳng những thế, người lao động chân tay và có học hành cao hơn thì cũng dễ tìm việc làm hơn dù không ai để ý điều này. Đâu ta cứ thử xem.
-PQ-
